.png)
Zie je soms ook door de bomen het bos niet meer? Wat is nu juist de klimaatverandering en waarom is het van zo’n belang dat we ons leven ervoor moeten veranderen? We leggen het kort even voor je uit!
Het klimaat wordt voornamelijk bepaald door de warmte op aarde. En wat is warmte? Energie! Wanneer we de klimaatverandering willen begrijpen, kijken we eerst naar de globale energiebalans (zie figuur hieronder). Hoeveel warmte komt er toe op aarde dankzij de zon en hoeveel warmte komt er weer vrij? Beide kanten moeten gelijk zijn aan elkaar want de energiebalans is namelijk in eerste instantie een balans. Wat is een nadeel aan een balans? Het is makkelijk uit evenwicht te brengen. En juist dat hebben wij, als mensen, gedaan èn we blijven het doen! Door de uitstoot van broeikasgassen wordt de warmte op aarde vastgehouden, maar uiteraard kunnen we de zon niet dimmen zoals een licht om alles weer in evenwicht te brengen. Hierdoor stapelt energie zich op en wat is energie onder andere? Juist, warmte. En zo warmt de aarde continu op!
Figuur 1: De globale energiebalans (@pixaby, CC0; eigen verwerking)
In termen van klimaatverandering spreken we over een globale opwarming van 1,5 – 2°C in het beste geval. Dit lijkt niet veel, maar één graad verschil is het verschil tussen ijs en water, het verschil tussen gezond en ziek zijn. En dat geldt ook voor onze aarde. Het complete plaatje kan uitgebreider besproken worden, maar de essentie blijft simpel: wanneer je broeikassen uitstoot, dan draag je bij tot de klimaatverandering. Onthoud hierbij dat het gaat om netto-uitstoot! Er wordt niet gepleit voor zero-uitstoot, maar om een evenwicht: compenseer wat je uitstoot. Met bovenstaand plaatje in ons achterhoofd is dat vrij logisch: van nature zijn er ook broeikasgassen, maar de energiebalans was in evenwicht. Wij kunnen dus ook broeikasgassen uitstoten, zolang er gecompenseerd wordt. Zolang het in evenwicht is.
Nu klinkt die helse transitie, niet zo moeilijk hé? Dat is omdat er een heel belangrijke eigenschap van de broeikasgassen nog niet is besproken. Broeikasgassen zijn gassen die de warmte op aarde houden, maar ze doen dit niet eenmalig, ze blijven dit voor enorm lange tijd doen. Daarom spreken we van ‘verblijftijden’. Om die reden stapelen de broeikasgassen op in de atmosfeer. Wanneer we vandaag beslissen alles te compenseren wat we uitstoten, dan zal er hoe dan ook nog steeds een opwarming plaatsvinden door deze opstapeling. Deze opwarming zal echter minimaal zijn, wat het absolute doel is. Minder opwarming betekent een leefbaardere aarde voor allen: minder extreme stormen, minder droogte, minder hittegolven, minder smelten van ijskappen waardoor er een kleinere stijging van de zeespiegel plaatsvindt, minder virussen... in vergelijking met een grotere opwarming (“Just The Tip Of The Iceberg: Climate Change Is Going To Make Epidemics Like Coronavirus More Frequent And Intense - ValueWalk,” n.d.).
Er wordt dus gepleit voor een evenwicht, om te compenseren wat je uitstoot. Hoe minder je in eerste instantie uitstoot, hoe makkelijker het wordt om te compenseren! Zuinig gedrag en slim omspringen met elektriciteit, afval, vervoer, eten… zorgen voor een felle reductie aan broeikasgassen. Hetgeen wat daarna nog rest aan broeikasgassen, wordt makkelijker én goedkoper om te compenseren. Benieuwd wat jij kan doen? Ga dan naar onze post 'Wat kan jij doen?'.
We geven graag nog wat meer uitleg over de aanpak van de klimaatverandering doorheen de tijd. Dit via twee figuren.
Allereerst is te zien hoe snel de maatregelen moeten genomen worden. We zien dat hoe langer er gewacht wordt met het nemen van maatregelen, hoe drastischer de maatregelen moeten zijn. We zien ook dat de makkelijkste weg al enkele jaren achter ons ligt, 20 jaar om exact te zijn. Deze grafiek toont aan dat er al een plan was om de klimaatverandering aan te pakken in 2000, het jaar waarin enkelen van ons zijn geboren. 15 jaar later werd het baanbrekende Parijsakkoord getekend, waarin de landen van de aarde beloofden aan ons, de burger, er alles aan te doen om de globale opwarming onder de 1,5°C te houden. Veel van deze beloften hebben we nog niet gezien, wat het effect is van dit onverantwoordelijk uitstelgedrag zien we op figuur 3 (Hannah Ritchie & Max Roser, 2020). Zelfs al halen we de doelstellingen van het Parijsakkoord, dan is dit nog niet voldoende om onder een opwarming van 1,5°C of zelfs 2°C te blijven! Laat dit niet ontmoedigend zijn, maar laat dit je aanzetten tot actie.
Klik hier om figuur 2 te zien met de mogelijkheid om de waarden erbij te zien. Analoog voor figuur 3: hier.
Figuur 2: De nodige CO2 reducties die nodig zijn om de globale temperatuur onder 1,5°C te houden
(R. Andrews, 2019).
Figuur 3: De verschillende scenario’s volgens de globale uitstoot van broeikasgassen
(H. Ritchi, M. Roser, n.d.)
Bronnen:
Andrews & GCP, (2019) CO2 mitigation curves for 1,5C° geraadpleegd via https://ourworldindata.org/grapher/co2-mitigation-15c
Just The Tip Of The Iceberg: Climate Change Is Going To Make Epidemics Like Coronavirus More Frequent And Intense - ValueWalk. (2020). Geraadpleegd via https://www.valuewalk.com/2020/02/coronavirus-crisis-climate-change/
Ritchie, H. & Roser, M. (2020). Current climate policies will reduce emissions, but not quickly enough to reach international targets. Geraadpleegd via https://ourworldindata.org/co2-and-other-greenhouse-gas-emissions#current-climate-policies-will-reduce-emissions-but-not-quickly-enough-to-reach-international-targets