.png)
Waarom maken we ons zorgen over het uitstelgedrag? Waarom is het klimaat nu juist zo belangrijk? Kunnen we niet leven op een aarde waar het enkele graden warmer is? Kunnen wij ons niet aanpassen aan de veranderingen? De temperatuur op de aarde varieert toch al sinds we metingen uitvoeren? Deze vragen zijn heel terechte en kritische vragen en zijn te beantwoorden wanneer we kijken naar de gemiddelde temperatuur op aarde, over de eeuwen heen.
De globale temperatuur heeft over de jaren heen ook al grote sprongen gemaakt, voornamelijk tijdens de ijstijden. Om daarna 4 tot 7 graden Celsius op te warmen, was er gemiddeld 5000 jaar nodig. De snelheid waarmee we nu opwarmen is ongeveer 8 (!) keer sneller. Om de oorzaak te achterhalen werd gekeken naar de broeikassen maar ook naar andere factoren die het klimaat mogelijks kunnen beïnvloeden. Enkele factoren die werden onderzocht zijn de helderheid van de zon, grote vulkaanuitbarstingen, en cyclussen zoals El Niño. Er kon geen reden gevonden worden dat één of meerdere van deze factoren de huidige opwarming kan verklaren. Vervolgens werd gekeken naar broeikasgassen, die wel de veroorzaker blijken te zijn (“Climate Q&A - If Earth has warmed and cooled throughout history, what makes scientists think that humans are causing global warming now?,” n.d.). Figuur 1 toont de concentratie CO2, het belangrijkste broeikasgas, in de atmosfeer over de eeuwen heen. Die verticale lijn op het eind, daarover gaat het. Het feit dat die lijn verticaal is, daar gaat het ècht over. Deze grafiek is uit controle geraakt vanaf de jaren 1850, de industriële revolutie.
Figuur 1: CO2 concentratie in de atmosfeer van 803 719 v.Chr. tot 2018 (EPICA Dome C CO2 record, 2015; NOAA, 2018)
Waarom is het klimaat nu juist zo belangrijk? Klimaat is de essentie van ons bestaan, zonder een stabiel klimaat kunnen we niet overleven. Iedere planten- en dierensoort heeft een optimum, een onder- en bovengrens waartussen we kunnen floreren, en in nood overleven.
Kunnen we niet leven op een aarde waar het enkele graden warmer is?
Neen, want het draait om meer dan alleen die temperatuurstijging. Het draait om het tempo van de opwarming, die te snel is voor planten- en diersoorten om zich aan te passen. Survival of the fittest geldt pas als er nog soorten overschieten. Door een temperatuurstijging van 1 tot enkele graden kunnen veel dieren niet meer leven en dus niet instaan voor de verspreiding van zaden, die o.a. ons voedsel zijn. Vele dieren zullen niet langer in staat zijn om zaden te verspreiden en hun functie in een ecosysteem te vervullen, meer zelfs, de klimaatgordels verschuiven waardoor er ook bij dieren zal gemigreerd worden naar leefbaardere gebieden. Klimaatgordels zijn grote gebieden die ongeveer een gelijkaardig klimaat ondervinden. Zo krijgen wij in België een warmer en droger klimaat door de klimaatverandering, maar vele regio's zullen mogelijks nog onbestaande klimaatvormen ondervinden. Als je hierin geboeid bent, kan je hier klikken voor meer informatie.
Daarnaast zorgt een opwarming niet alleen voor het uitsterven van diersoorten, maar het zorgt ook voor het smelten van de ijskappen en gletsjers, waardoor de zeespiegel stijgt en delen van landen over de hele wereld, inclusief België, overstromingsgebied zullen worden, of zelfs verdwijnen. Opwarming betekent, zoals we ondertussen al merken, mildere winters, meer droogte, met een tekort aan (drink)water tot gevolg. Op figuur 2 is te zien welk gebied er in 2050 onder de jaarlijkse onderstromingsgrens gelegen zal zijn in onze regio.
Figuur 2: Het gebied dat tegen 2050 onder het jaarlijkse onderstromingspeil zal liggen in Noord-Europa (“Climate Central | Land projected to be below annual flood level in 2050,” n.d.).
Kunnen wij ons niet aanpassen aan de veranderingen?
Misschien wel. Maar de temperatuur stijgt niet alleen voor ons, de mens. Het stijgt voor alle levende en niet-levende organismen op aarde. Wij kunnen als soort niet leven zonder andere dier- en plantensoorten. Het klopt inderdaad ook dat de temperatuur op de aarde, al zolang we metingen uitvoeren, varieert. Het is echter de snelheid waarmee deze verandering intreedt die onwezenlijk snel is, waardoor dieren en planten zich niet snel genoeg kunnen aanpassen aan de enorme veranderingen.
Bronnen:
Climate Central | Land projected to be below annual flood level in 2050. (n.d.). Retrieved April 28, 2020, from https://coastal.climatecentral.org/map/9/4.3413/51.1865/?theme=sea_level_rise&map_type=coastal_dem_comparison&contiguous=true&elevation_model=coastal_dem&forecast_year=2050&pathway=rcp45&percentile=p50&return_level=return_level_1&slr_model=kopp_2014
Climate Q&A - If Earth has warmed and cooled throughout history, what makes scientists think that humans are causing global warming now? (n.d.). Retrieved April 28, 2020, from https://earthobservatory.nasa.gov/blogs/climateqa/if-earth-has-warmed-and-cooled-throughout-history-what-makes-scientists-think-that-humans-are-causing-global-warming-now/
EPICA Dome C CO2 record (2015); NOAA (2018) Atmospheric CO2 concentration. Geraadpleegd via https://ourworldindata.org/grapher/co2-concentration-long-term